Χαγιάμ θα πει σκηνοποιός, που τα τσαντίρια φτιάνει,
γιος τσαντιρά ο Ομάρ Χαγιάμ, που η φήμη του είν’ αιώνια,
ο πιο μεγάλος ποιητής που στην Περσία εφάνη,
έζησε στην Ανατολή πριν εννιακόσια χρόνια.
Του σούφη Χασάν μπεν Σαμπάχ ήτανε μαθητής,
που ίδρυσε την ταρικά που λεν’ Ισμαελία
και δίδαξε τους Χασασίν το πώς να τιμωρούν
άδικους άρχοντες που παν’ κόντρα στη κοινωνία.
Μα την παγκόσμια φήμη του χρωστάει στα Ρουμπαγιάτ3
τετράστιχα που έγραψε, ρεμπέτικα τραγούδια,
που λένε για τον έρωτα και το καλό κρασί,
του βίου τη ματαιότητα, τα γλέντια, τα λουλούδια.
Πατέρας του ρεμπέτικου είν’ ο Ομάρ Χαγιάμ,
που όσο κι αν τον τίμησαν, προτίμησε να μείνει
ρεμπέτης, γιος του τσαντιρά και αιώνια σεβνταλής
με το κρασί, τη μουσική και τη δικαιοσύνη.
Σημείωση
- Ο Ομάρ πήρε το όνομα Χαγιάμ, σκηνοποιός, από το επάγγελμα του πατέρα του και το κράτησε ως φιλολογικό και αγωνιστικό ψευδώνυμο σ’ όλη την περιπετειώδη ζωή του στη καρδιά των κοινωνικών κινημάτων του Ιράν. Ήταν ποιητής, μαθηματικός και αστρονόμος. Έγραψε μελέτες για την άλγεβρα, για τις κυβικές ρίζες, για τις δυσκολίες της ερμηνείας χωρίων του Ευκλείδη και καυτηρίασε την υποκρισία των λειτουργών και των δασκάλων του επίσημου Ισλάμ. Έγινε γνωστός από τα πεντακόσια τετράστιχα που συνέθεσε στη Περσική γλώσσα, με τον τίτλο «Ρουμπαγιάτ».
- Υπήρξε μαθητής του σούφη Χασάν μπεν Σαμπάχ, του ιδρυτή του μοναχικού τάγματος των Ισμαηλιτών, που είχαν ως κύριο στόχο τους να παρεμβαίνουν ρυθμιστικά στα πολιτικά πράγματα και να τιμωρούν με θάνατο τους άρχοντες που λάβαιναν αντιλαϊκά μέτρα. Οι ευρωπαίοι σταυροφόροι που κατείχαν τότε την Παλαιστίνη και τη Συρία ονόμασαν τους ντερβίσηδες του τάγματος αυτού «Χασασίν» δηλαδή χασικλήδες-φονιάδες γιατί έστελναν πάντα για την τιμωρία του άρχοντα ένα «φενταγίμ» δηλαδή αυτοθυσιαζόμενο που ντοπαριζόταν από πριν με ινδική κάνναβη για να μη δειλιάσει κατά την εκτέλεση της επιχείρησης μπροστά σ’ όλο τον κόσμο την Παρασκευή στο κεντρικό τζαμί της πόλης.
