Ακούσατε τι γίνηκε στου Χορασάν τα μέρη;
Και δεν εγίνηκε κρυφά, μα μέρα μεσημέρι.
Στη Μέκκα της Ανατολής που ‘ναι το Χατζ Γιαβάνι
η μαστοράντζα του Ερντεμπίλ εβγάλανε φιρμάνι!
Ένα ντερβίση πήρανε, τον κάνανε σουλτάνο
στο Χορασάν και στο Ισπαχάν και στο Ιράν επάνω
Έλα ντερβίση μου Ισμαήλ, άσε την προσευχή σου,
ζητάνε οι Κιζιλμπάσηδες ν’ αδράξεις το σπαθί σου!
Και θαύμασε όλος ο ντουνιάς ό,τι έκαναν εκείνοι
φακίρ ντερβίσης βασιλιάς δεν είχε ξαναγίνει!
Τ’ όνομα του Σαχ Ισμαήλ μπήκε στα παραμύθια,
μα όλοι στην Ανατολή ξέρουν πως είν’ αλήθεια.
Σημείωση
- Το Χορασάν, μια επαρχία της Βόρειας Περσίας νοτίως της Κασπίας, στάθηκε η πηγή της ιδέας του Παζαριού.
- Το Χατζ Γιαβάν, το μικρό προκύνημα, σε αντιδιαστολή με το μεγάλο της Μέκκας, βρίσκεται στο Χορασάν. Εκεί είναι και ο τάφος ενός από τους 12 Ιμάμηδες του Ισλάμ, του μόνου που θάφτηκε στην Κεντρική Ασία.
- Στα τέλη του 13ου αιώνα στο Ερντεμπίλ ανάμεσα στην Ταυρίδα και την Κασπία, ο σούφης Σαφί ελ Ντίν ελ Ερντεμπιλί, ίδρυσε έναν ιδιαίτερο «δρόμο» στα πλαίσια του Ισλάμ, μια φιλοσοφική θεωρία ακραίου Αλεβισμού και Μεσσιανισμού, που ονομάστηκε Δρόμος των μαστόρων του Ερντεμπίλ, που καθιέρωσε και μια αυστηρή ιεραρχία στους μαστόρους του Παζαριού ανάλογα με την αξιοκρατικά αναγνωρισμένη ικανότητά τους.
- Αν ψάξουμε τις απαρχές της Τουρκικής ποίησης θα δούμε ότι όλοι οι μεγάλοι που συνέθεσαν στη τουρκική γλώσσα ήταν Κιζιλμπάσηδες. Ο Γιουνούς Εμρέ, ο Καϊκουσούζ Αμπντάλ, ο Χατάι, ο Πιρ Σουλτάν Αμπντάλ, ο Εμράχ, ο Ντερτλί, ο Γκεβχαρί και πολλοί άλλοι Ασίκηδες που τριγυρνούσαν μέσα στον κόσμο και οργίζονταν από τις αδικίες των δυνατών και από τον δογματισμό της επίσημης ισλαμικής ιεραρχίας.
